Chào bạn,

Ban Quản Trị xin trả lời câu hỏi của bạn như sau:

Câu hỏi của bạn có nội dung tương tự với một câu hỏi đã được Thầy Thích Trúc Thái Minh giải đáp trong một buổi vấn đáp Phật Pháp với Phật tử chùa Ba Vàng, bạn vui lòng tham khảo câu trả lời dưới đây:

"Việc bốc mộ bốc mả, thực ra bây giờ cũng nhiều người tiến bộ rồi, họ đào sâu chôn chặt, không bốc mộ nữa. Gia đình nhà Thầy, bà nội Thầy mất cũng không bốc mộ nữa, đào sâu chôn chặt, hồi ấy chưa có lò hỏa táng, cũng có sao đâu! Con cháu vẫn tốt, vẫn phát đạt được. Còn bây giờ, nhiều gia đình vẫn bốc mộ. Có trường hợp bốc mộ lên, phần thịt chưa tiêu hết, rất sợ; có người phải lấy dao dóc thịt ra, mang xương ấy đi hỏa táng. Thầy đã chứng kiến và cũng nghe có nhiều trường hợp khi bốc lên, thịt chưa tiêu dã hết, phải dóc xương, dóc thịt, rất sợ! Nên việc này khá mất vệ sinh và thương tâm lắm! Bây giờ con cháu nhìn thấy người ta cầm xương, cầm tay, cầm chân của ông bà cha mẹ mình lên dóc, nhìn rất thương tâm, nhưng không làm thế nào, không còn ra gì nữa, thịt thối ra rồi nhưng vẫn dính vào đó, chưa tiêu. Nên thực sự, việc bốc mộ bây giờ là vấn đề mà chúng rất cần phải cân nhắc. Vậy việc bốc mộ đối với quan điểm nhà Phật của chúng ta như thế nào, có nhất thiết phải bốc mộ vào ban đêm, trước khi mặt trời mọc hay không?

Thầy đã giải thích vấn đề này. Xưa nay, dân ta thường nghĩ phải bốc mộ vào ban đêm, tầm 2-3 giờ sáng lục tục đèn đuốc ra ngoài nghĩa địa, bắt đầu đào xới, bắt đầu bốc, tránh không để mặt trời chiếu vào, nếu không sẽ gây chuyện nọ chuyện kia. Với góc nhìn của đạo Phật, đây là một quan niệm mê tín sai lầm!

Nhưng xuất phát từ gốc thế này, các cụ ngày xưa, khi có việc bốc mộ, các cụ bảo bốc ban đêm là vì việc bốc xương cốt của ông bà cha mẹ chúng ta lên, khi ông bà cha mẹ chúng ta mới mất, con cháu nhìn thấy hình ảnh ông bà cha mẹ vẫn rất thân thương, rất đẹp lưu lại trong tâm thức, nhưng 3 năm sau, 5 năm sau bốc mộ lên, nhìn thấy xương đầu lâu trắng hếu, xương xẩu trông rất ghê. Nếu bốc ban ngày, con cháu nhìn thấy, tự nhiên mất hết ấn tượng đẹp, hình ảnh đẹp, lại nghĩ ông bà cha mẹ như quỷ quái. Ngày xưa, khi mới mất, nhìn thi hài ông bà cha mẹ vẫn còn đẹp vì trông như người còn sống. Bây giờ 3 năm sau bốc lên, nhìn thấy sọ đầu lâu, hay nhiều khi tóc tai vẫn còn, xương thịt nham nhở nên nhìn thấy ghê, ghê nên ảnh hưởng đến tâm lý của con cháu. Nên các cụ mới nghĩ ra việc bốc mộ ban đêm, các con nhìn ban đêm nhập nhoạng xương cốt không thấy gì, như vậy đỡ kinh, đỡ ghê không ảnh hưởng đến tâm lý của con cháu; lòng thương, lòng kính của con cháu vẫn giữ được nguyên vẹn. Cho nên các cụ nghĩ ra việc bốc mộ ban đêm với lý do chính như vậy, không phải lý do gì khác là bốc ban đêm tốt, bốc ban ngày không tốt. Các cụ ngày xưa sâu xa, tế nhị như vậy. Cháu nhìn thấy sọ đầu lâu của ông cũng sợ hết vía, về sau không dám khấn ông, mất hình ảnh đẹp....Các cụ nhà ta ngày xưa tế nhị như vậy, bốc mộ đêm tối nhập nhoạng không nhìn rõ xương cốt, đỡ ghê, đó là lý do chính, không phải do mặt trời lên ảnh hường gì đó.

Khi ta hiểu rõ bản chất vấn đề rồi thì ta bốc ngày hay bốc đêm cũng không sao. Thầy đã hướng dẫn nhiều gia đình bốc mộ ban ngày rồi, làm ban ngày cho rõ ràng, sáng sủa. Ai yếu bóng vía thì đừng vào, nhìn thấy mà sợ thì đừng vào. Còn ai hiểu được rồi thì không sao.

Nghĩa trang ở đây người ta yêu cầu bốc mộ vào ban ngày để cho sáng sủa, đỡ vất vả, ban đêm thì tối tăm, có khi cuốc vào người nhau thì không an toàn. Thầy cũng trả lời để toàn Phật tử của chùa chúng ta, sau này nếu phải bốc mộ của gia tiên thì cứ mạnh dạn làm ban ngày đàng hoàng, bắc rạp che nắng làm cho sáng sủa, sạch sẽ, không để sót, làm đêm nhiều khi còn để sót xương này, xương kia,...Các Phật tử cứ làm bình thường ban ngày. Các cụ ngày xưa chỉ nghĩ như thế nên mới bảo bốc đêm, không phải bốc đêm là tốt, bốc ngày là không tốt... Nếu bên nghĩa trang đề nghị bốc ban ngày thì đồng ý cho họ bốc ban ngày bình thường, không ảnh hưởng gì đến gia đình, hương linh. Các Phật tử chúng ta hiểu rõ quan điểm này để giải thích cho mọi người biết: Không bốc mộ vào ban đêm.

Thêm nữa là thường bốc mộ vào ngày tháng cuối năm, mưa giông gió rét, tháng 11-12 cuối năm là tháng bốc mộ, cứ 1-2 giờ đêm con cháu lục đục đi bốc mộ, trời rét căm căm, có khi có người trúng gió còn bị cảm... Thầy trả lời không nhất thiết phải bốc mộ ban đêm"...